Generaties lang al staat de Vincentiusvereniging – doorgaans in alle stilte – gezinnen en individuele burgers bij die in armoede verkeren of daarin dreigen te verzeilen. Ook nu, anno 2024, blijkt die steun onmisbaar. Liefst 70 gezinnen, met rond tweehonderd gezinsleden, maken wekelijks gebruik van de hulp die de vereniging biedt. Via de Voedselbank, met boodschappenbonnen, maar ook met kerstpakketten en uitjes.
Die vaak stille, verborgen armoede komt meer en meer onder de aandacht in de samenleving. In de bestrijding ervan neemt de Vincentiusvereniging een belangrijke plaats in. Ook binnen (de gemeente) Sint-Michielsgestel. Daarover vertellen Rutger van Basten Batenburg (tot afgelopen zaterdag voorzitter), emeritus-pastor Chris van Beurden en Jacques Claerhoudt (voormalig penningmeester).
Voor Rutger van Basten Batenburg is het gesprek met Gestel.nu op zaterdagavond 23 februari diens laatste handeling als voorzitter van de Gestelse vereniging. Meteen na het onderhoud in een vergaderlokaal van de Dungense Litserborg stelt de ledenvergadering Gerard Smits aan als nieuwe voorzitter.
Anno 2024
Het blijft verbazing wekken dat in een welvaartsstaat als Nederland armoede toe- in plaats van afneemt. Een stelling die de drie Vincentius-kenners met een ‘helaas wel’ onderstrepen. “Daar staat gelukkig tegenover dat het bewustzijn dat deze problematiek er is, sterk is gegroeid”, zegt Van Basten Batenburg. Een gegeven dat hij kan staven met feiten. Zo zijn er tal van scholen, bedrijven, organisaties, groepen en individuele mensen die doneren ofwel activiteiten organiseren. “Zij brengen tienduizenden euro’s bij elkaar, waarmee Vincentius, in samenwerking met de gemeente, directe hulp kan bieden.”
Koehaarspinnerij
In deze eenentwintigste eeuw komt de hulp aan hulpbehoevende mensen duidelijk anders tot stand dan bijvoorbeeld in 1854. Dat weten Chris van Beurden en Jacques Claerhoudt uit de overlevering te vertellen. “In dat jaar had Sint-Michielsgestel te kampen met mislukte aardappeloogsten en overstromingen, met als gevolg dat er grote werkloosheid en hongersnood optrad. De Vincentiusvereniging zorgde ervoor dat er in Gestel en in den Dungen een koehaarspinnerij kon worden opgestart, o.a. in het straatje Schildershof. Mensen vonden er werk, verdienden hun eigen boterham”, vertelt Jacques Claerhoudt.
Opgepot geld
Lange tijd, vele decennia, bleef de Vincentiusvereniging haar werk vooral op de achtergrond verrichten. Met heel veel verderop in de geschiedenis voor de koehaarspinnerij nog een bijzonder nuttige rol. Door de verkoop van het pand aan de Grinsel. “Dat leverde geld op voor de Vincentiusvereniging, geld dat door de jaren heen is blijven groeien”, weet Claerhoudt. In tijden dat de vereniging welhaast ‘slapend’ was. Dat veranderde doordat iets vergelijkbaars, als vele jaren later gebeurde, bij het sluiten van o.a. kousenfabriek Jansen-De Wit in Schijndel. “Veel werknemers uit Den Dungen kwamen eind jaren ’80 op straat te staan en belandden zo in een penibele situatie. Mede dankzij de opgepotte gelden hebben we deze mensen kunnen bijstaan”, aldus Van Beurden.
1992
Belangrijk bleef de kerk in het signaleren van armoede onder parochianen. Vooral priesters zorgden er toen voor dat arme mensen überhaupt in beeld kwamen voor hulp. Oud-pastoor Van Beurden haalt een voorganger in de Dungense parochie Sint-Jacobus de Meerdere in herinnering. “Pastoor Van Iersel schonk aan het einde van zijn leven een fundatie (een gift voor een vastgesteld doel) aan de parochiekerk. Drie jaar lang zouden de armen in het dorp en het buitengebied op zijn sterfdag een maaltijd krijgen aangeboden.” Van Beurden zelf was in 1992 zelf initiatiefnemer tot de oprichting van een werkgroep voor alle Gestelse parochies, ter bestrijding van de armoede. Sinds dat jaar ontfermt Vincentius zich over álle dorpen in de gemeente.
Samenwerking
In het realiseren van haar doelen vinden Vincentius en de gemeente Sint-Michielsgestel elkaar nu als waardevolle partners. Het verwijzen van potentiële hulpbehoevende gezinnen en individuele inwoners, mensen met een minimum inkomen geschiedt grotendeels via de gemeente. Hierdoor kan de Vincentiusvereniging ervoor zorgen dat de speelgoed- en supermarktbonnen bij de juiste mensen terecht komt.
Wensen
Wanneer Vincentius al die formidabele inzet van de ruim vijftig vrijwilligers overziet, dan nog ziet zij geen reden tot achterover leunen. Er blijven wensen, zo laat de scheidende voorzitter nadrukkelijk weten. “Wij bereiken naar schatting zo’n 75 procent van mensen die onze hulp nodig hebben. Onze doelgroep telt naar schatting 400 gezinnen, samen zo’n duizend personen. Om uitvoering te geven aan activiteiten die wij nog graag introduceren hebben we meer vrijwilligers nodig die een kar willen trekken.”