Yvonne Kapteijns en Christian Roovers schreven ‘Waar volk is, wil volk zijn’
Ooit was het cafélandschap van Sint-Michielsgestel rijkelijk bedeeld met kroegen, anno 2024 is er eerder sprake van een dorre woestijn. Het was dus anders jaren geleden, maar hóe anders? Daar gingen Yvonne Kapteijns en Christian Roovers naar op zoek. Hun verzamelde bevindingen zijn verpakt in een fraai uitgevoerd boek. Een nuchter beeld enerzijds, met luchtige anekdotes anderzijds, kortom een historisch verantwoord, boeiend boekwerk van 160 pagina’s. ‘Waar volk is, wil volk zijn’ heet het, te koop na de presentatie op donderdag 16 mei.
Vanaf 1900
Het café was vele jaren lang dé uitgaansplek of ontmoetingsplek voor hardwerkende boer of arbeider, vaak bij weinig afleiding thuis. Die Gestelse cafés, vanaf rond 1900, die intrigeerden Yvonne Kapteijns en Christian Roovers. Zodanig, dat zij er een boek over schreven, met beschrijvingen van cafés, hun ligging, de kasteleins en soms ook de cafébezoekers.
Herbeleven
Zodra Yvonne Kapteijns en Christian Roovers hun boek ter sprake brengen, is het alsof zij het hele proces van het samenstellen herbeleven. Heel veel ‘o, ja’ en ‘weet je nog?’ niet zelden gevolgd door een schaterende lach, bij de herinneringen aan afgenomen interviews. Vóór het tweetal ligt het proefexemplaar op tafel. Een werkelijk fraai – door Jan Sterks – vormgegeven, stevig boekwerk. Met die pakkende titel, ‘Waar volk is, wil volk zijn’. En dat is nog slechts de buitenkant van het boek.
Nieuwsgierig
Net als bij alle klussen, taken, opdrachten, werkzaamheden, het begint met een idee. Wat het boek betreft, voor dat idee is Christian verantwoordelijk. “Ik was een nieuwkomer in Gestel, inmiddels wel gevestigd, hoor”, begint de co-auteur. “In gezellige gesprekken hoorde ik vaak namen van cafés die ooit in het dorp moeten hebben gestaan. Dat maakte mij nieuwsgierig.” Het vervolg laat zich raden. Zowel Christian als Yvonne zijn intens betrokken in het carnavalsleven, en zie, bij het opperen van het idee is het vonkje tot het samenstellen van een boek over het Gestelse kroegleven ook bij Yvonne overgeslagen.
Geboren in café
Yvonne’s belangstelling voor het caféleven laat zich makkelijk verklaren. Zij immers is geboren in de toenmalige Drie Zwaantjes, de plek waar zij de eerste tien jaren van haar leven doorbracht. Als geen ander weet zij hoe het caféleven eruit zag. Het gezinsleven was niet ideaal, vooral omdat er vaak klanten in dezelfde ruimte waren. “We aten in het restaurant, keken Fabeltjeskrant in aanwezigheid van bezoekers. Dat soort dingen …” In vroeger tijden was het weinig anders. “Toen hadden caféhouders er vaak nog een baan bij. Dat ontdekten we bij het doorploegen van documenten bij het BHIC.”
Corona als pauzeknop
Roovers twijfelde geen moment bij het aanbod van Yvonne om mee te schrijven. Een nieuwe uitdaging voor haar, na het boek dat Yvonne vrij kort ervoor had uitgebracht. ‘Joop en Arie’, een boek in de stijl van ‘Hendrik Groen’. Gesprekken over de aanpak volgden, overeenstemming kwam vlot. En dus aan de slag. Alles in het jaar 2020, een memorabel jaar, alleen niet in bijzonder positieve zin. Corona wierp een donkere schaduw over de wereld. Volop ontwrichting in ieders wereldje, ook voor het project dat het schrijfduo Kapteijns-Roovers had opgepakt.
Interviews en BHIC
Kasteleins, klanten, familie, ze kwamen aan het woord, zover dat nog kon. Maar de tijden dat de boeren met paard en wagen tot bij een café kwamen, of op de zondagochtend na de mis voor een borrel en een potje kaarten naar het café kwamen, voor dat stukje tijdgeest moest het schrijversduo elders zijn. “Natuurlijk hebben wij veel van horen zeggen”, erkent Christian, “maar het bezoek aan het BHIC (Brabants Historisch Informatie Centrum) heeft ons heel veel verder geholpen. De rest deden we online.”
Taakverdeling
“Door corona konden wij de aanvankelijke planning niet volgen. Gedwongen uitstel, maar nooit kwam de gedachte op om het schrijven van het boek af te blazen”, zegt Yvonne. Hoe gingen jullie te werk? Was er een strakke taakverdeling? “Ja en nee”, legt Christian uit, “Ik deed de interviews, stelde de vragen aan de mensen die wij benaderden, Yvonne noteerde de antwoorden op papier. Daarna werkte een van beiden de informatie uit tot een verhaal, waarna de ander aanvulde en bijschaafde aan bijvoorbeeld de zinsbouw.”
Bromfietsen
Bij de vraag naar de concrete inhoud van het boek, gaan aarzelende blikken over en weer. Veel willen Yvonne en Christian zo te zien nog niet prijsgeven. Een kleine anekdote dan?! Christian haakt erop in: “De Torenbar was blijkbaar een vaste ontmoetingsplek voor Zündapp- of Kreidlerrijders, populaire bromfietsen in die jaren. Ook populair, maar dan toch bij een wat ander publiek, was de Puch. Toen op een keer een Puch buiten stond en de eigenaar binnen zijn biertjes nuttigde, is intussen zijn brommer stevig ‘verbouwd’.
Tijdlijn
Opvallend is de keuze voor de opmaak van het schrijversduo, in samenspraak met en op advies van vormgever Jan Sterks. “Meer in magazinevorm”, zo omschrijft Christian het mooie resultaat. Zo is er voor het lezersgemak een heldere tijdlijn opgenomen, welke cafés in welk tijdvak de tapkraan openzetten voor de drinkers. “Alle door ons ontdekte cafés liggen in zekere zin op de route Dommelzicht – Hemelrijkstraat, met zo hier en daar een afslag, want er kwamen voor ons verrassende locaties te voorschijn”, meldt Yvonne Kapteijns. Hun boek laat de lezer zwelgen in vervlogen tijden, terwijl een ‘echt’ café in het dorp nauwelijks meer te vinden is.
Openbare presentatie
Op donderdag 16 mei, om 20.00 uur ziet het boekwerk bij Zaal Absoluut het licht. Na afloop van de boekpresentatie debuteert de jonge band Blitz. ‘Waar volk is, wil volk zijn’ is gedrukt in een oplage van 350 exemplaren. Te koop bij The Read Shop of Primera, of te bestellen bij Yvonne.kapteijns@kpnmail.nl of c.roovers@hotmail.com. Kosten € 22,95.
Deze website wordt beschermd door