Het zijn zeldzame kerkelijke rituelen in de meisjeskapel van Kentalis, op deze stille zondagochtend van 19 juni. Voor het laatst wonen dove bewoners uit de Spijt, De Beemden, van Nieuw Beekvliet en van Carré de eucharistieviering bij, geleid door pastor Van Beurden en Wiesje Verkooijen. Aan het slot van de plechtige dienst dooft de paaskaars, dooft ook het licht van de godslamp, wordt het tabernakel van het kleine en het hoogaltaar leeg gemaakt, is de altaarsteen onder de ‘dwaal’ (=de witte doeken) verwijderd, en samen met die steen het reliek.
Piet Borneman, vroeger werkzaam voor de medische dienst van het Instituut voor Doven, Viataal en Kentalis, rijdt al deze kerkelijke attributen de kapel uit. Voorgoed. Voor de vele honderden dove meisjes en vrouwen moet deze kapel in al die jaren vanaf 1910 veel herinneringen en betekenis hebben achtergelaten. Zo ook voor de dove kerkgangers op deze juni-ochtend. Over hún bevindingen kan Gestel.nu echter niet in gesprek, laat een Kentalisfunctionaris ruim voor de laatste eredienst weten aan de redactie. Wel kunnen Wiesje Verkooijen, geestelijk verzorger van de dove (oud-)leerlingen en bewoners, en Piet Borneman namens Kentalis reageren.
Over het definitieve sluiten van de kapel zegt Wiesje Verkooijen : ‘Ik vind het jammer, heel jammer. Maar ik moet ook realistisch zijn. Ik begrijp dat Kentalis geen andere mogelijkheid had.” De geestelijk verzorger beleefde zeker vijfhonderd diensten in de kapel, samen met cliënten, zoals zondagsvieringen, uitvaarten en jubileavieringen. “En elke uitvaart maakte diepe indruk op mij, net als bij jubilea. Dat waren heel speciale momenten, voor de cliënten, en ook voor mij.” Deze bijeenkomsten blijven, zij het op een andere locatie, kleinschaliger. “Mijn werkzaamheden zet ik voort in het Dorpshuis van Carré voor de cliënten van het Carré en Kentalis de Beemden en voor de cliënten van Nieuw Beekvliet en ‘t Spijt op de locatie zelf”
Het majestueuze gebouw van Kentalis staat in de verkoop. Geen toekomstige plek meer voor de kapel. Alhoewel, zo weet Piet Borneman, het hoofdaltaar en de beelden dienen te blijven, zo is besloten op cultureel-historische gronden. Dat komt overeen met het lot van de jongenskapel, dat nog jaren fungeerde als -het inmiddels opgedoekte- museum voor het dovenonderwijs. Altaren en beelden blijven intact.
Als geen ander kent Borneman de historie van het gehele gebouw. Inclusief die van de kapel. Over de strikte scheiding van dove jongens en meisjes vertelt hij. Dat architect Groenendael de opdracht kreeg twee kapellen te bouwen, rechts voor de jongens, links voor de meisjes, in het midden de pastorie. Architect Groenendael ontwierp het interieur van de meisjeskapel (altaar en beelden), een geschenk van het toenmalig bestuur. Dat de bouwer zelf het interieurontwerp voor de meisjeskapel schonk, terwijl de jongenskapel vrijwel geheel intact overkwam van Halder (dat vóór 1910 het doveninstituut herbergde). Een geschenk van Jonkheer van Rijckevorsel. Geschiedenis allemaal, zoals nu de meisjeskapel enkel nog geschiedenis is.
En nu, bij deze laatste viering, hoe voelt dat? “Deze kapel was een baken voor heel veel oud-leerlingen en bewoners. Dát baken is er nu niet meer voor hen”, aldus Piet Borneman. De conservator van het voormalige museum kan zich opmaken om alle religieuze attributen uit de kapel veilig onder te brengen in een of andere opslagruimte. Het laatste kerkelijke ritueel sijpelde immers op deze rustige zondag 19 juni 2022 voorgoed het imposante Kentalisgebouw uit.