Het kán en moet beter en intussen gaat het ook beter, de wijze waarop de gemeente Sint-Michielsgestel grote bouwprojecten voorbereidt en begeleidt. Tot zover de hoopvolle constatering aan het einde van de presentatie die de Rekenkamer afgelopen maandag gaf in Conferentiecentrum De Ruwenberg. Daar hoorden gemeenteraadsleden en een handjevol overige burgers de resultaten aan van een diepgaand Rekenkameronderzoek naar de projecten Centrumplan in Sint-Michielsgestel – de Jacobskamp in Den Dungen , Beekveld in Berlicum, Christinastraat in Middelrode.
Snoeihard
De conclusies van de Rekenkamer waren snoeihard, al bleven ze verpakt in bedekte algemene, wat steriele termen. Op diverse fronten zijn in de periode tussen 2010 en 2022 -het gekozen tijdvak van onderzoek- door bureau Lysias Advies tekortkomingen geconstateerd. De gebreken waren niet gering, waren te voorkomen, zo kwam naar voren uit het intensieve onderzoek van Lysias.
Ontbrekende kaders
De start van beoogde bouwprojecten had anders gekund. Vastgestelde kaders ontbraken vóór aanvang van bouwprojecten. Ook verderop in het proces, duidelijke kaders voor een procesmatige sturing waren onvoldoende, zo meldde de Lysias-woordvoerder. Aan het verschaffen van informatie aan de burgers schortte veel, viel herhaaldelijk te horen. Dat gold ook voor het gemeentebestuur en -raad. Op onderdelen was de informatie van het College van B en W aan de gemeenteraad ontoereikend , zo stelde Lysias. De raad op haar beurt ging -tussen 2010 en 2022- volgens het onderzoekbureau weinig effectief om met de instrumenten die zij gedurende het hele proces had kunnen inzetten.
Projectontwikkelaar
Volgens Lysias is bij de burgers het vertrouwen in de gemeente geschaad, na de toekenning van facilitaire bouwprojecten aan projectontwikkelaars. Deze laatste kregen, vrij vertaald, te veel de vrije hand. Ook in deze private grote projecten als deze had de gemeente meer de regie kunnen of moeten nemen en een beter risicomanagement moeten implanteren.
Geen afrekening
Lysias, dat namens de Rekenkamer het onderzoek uitvoerde, noemde nadrukkelijk dat het geen afrekening betrof, maar nuchtere bevindingen aan de hand van veel gesprekken en raadplegen van talloze documenten. In dat opzicht bleven de vragen van de raadsleden ‘onschuldig’. Geen mea culpa bijvoorbeeld van partijen die het beleid mede bepaalden in de jaren 2010-2022.
De schaarse vragen vanuit de raadsleden aan de onderzoekers bleven vooral hangen in algemeenheden. Ook al betroffen deze stuk voor stuk het Gestelse Centrumplan, specifiek werden de vragen om verheldering nauwelijks. Ronduit fel was de reactie van de avondvoorzitter bij de vraag van de Gestelse Coalitie, of door de onderzoekers is geconstateerd of in de bedoelde periode bewust informatie is achtergehouden. “Insinuerend en ongepast bij deze gelegenheid“, aldus voorzitter Dekkers.
Insprekers
”Welk centrum zouden we nu hebben, als al die geconstateerde ‘foutjes’ zich niet hadden voorgedaan? Hadden we dan nu een centrum met een echte fysieke relatie met de Dommel?’ Dat waren prangende vragen die Jan Veenman, de eerste van twee insprekers stelde. Gestel kreeg niet het centrum dat in 2010 door de gemeenteraad is vastgesteld, aldus Veenman. Hij sprak ook zijn verbazing uit over het feit dat de destijds in functie zijnde burgemeester en gemeentesecretaris niet zijn gehoord in het onderzoek.
De tweede inspreker, Hein Berkelmans, sprak zijn ongenoegen uit over het feit dat het onderzoek niet verder terugging dan 2010. Volgens Berkelmans hebben de meest relevante beslissingen en acties plaatsgevonden tussen 2003 en 2010. Een herhaald aanbod van hem aan de Rekenkamer, om verder terug te blikken, is niet gehonoreerd. De zorgvuldigheid van het onderzoek lijdt, aldus Berkelmans, ook onder het gegeven dat drie kopstukken (oud-burgemeester, secretaris en ambtenaar) geen onderdeel deel uitmaakten van het onderzoek. Samen met nog andere, meer procedurele zaken, stelt Berkelmans dat de Rekenkamercommissie zich niet onafhankelijk heeft opgesteld.
Niettemin, als ‘oordeel’ over deze avond klonk vooral door, dat de gemeenteraad met de Rekenkamer goed op weg is, maar dat er een tandje bij kan. De in 2022 in werking getreden Participatienota lijkt de eerste vruchten af te werpen in de gemeente Sint-Michielsgestel. Deze nota heeft het in zich om gemeenschappelijke plannen met inwoners, ondernemers en organisaties goed te regelen.