“We meuge wir (eindelijk)!”
Deze aankondiging van de 22e editie van Torenproat op 6, 7 en 8 mei spat van opluchting en enthousiasme. Na twee jaar kunnen we weer bulderen, grinniken, gniffelen of besmuikt lachen om de grappen en grollen van acht tonpraters. De Oude Toren, het decorstuk van waaruit de politiek en dorpsgenoten op de hak worden genomen, is opgeknapt en heeft weer een frisse look.
“Wat denk je, doen zo?! Of toch aanpassen, de tekst?” lijkt Luke de Keijzer te vragen aan Miriam van Drunen
Ik mag voor Gestel.nu op de achtergrond bij de bierkratsessie aanwezig zijn. Hoe de naam van deze bijeenkomst tot stand is gekomen, is snel duidelijk. Een stapel bierkratten dient als katheder, naar gewenst in hoogte aan te passen. Niet alleen makkelijk om de geschreven buut op te leggen, het geeft degene die aan de beurt is tegelijkertijd een houvast. Over twee weken staan ze in een spiksplinternieuwe toren, de acht deelnemers van deze editie: Paul van Gestel, Thieu van Berkel, Luke de Keijzer, Ties van der Sloot, Miriam van Drunen, Jesper Kapteijns, Bram van Hulten en Christian Roovers. Aan elkaar gepraat door Bert Rijkers en Jan Goossens.
De bierkratsessie is een paar jaar geleden in het leven geroepen om als tonpraters te sparren over hun buut. Wat werkt, wat niet en wat kan beter. Tijdens zo’n bijeenkomst worden grappen gewogen en heel soms ook onderling gewisseld omdat hij bij de ander beter tot zijn recht komt. Ook worden nieuwe grappen ter plekke nog bedacht. Alles onder het toeziend oog van Bert Rijkers. Hij ziet er mede op toe dat kwinkslagen niet over het randje gaan. Dorpse zaken en personen gaan over de tong, het mag echter nergens kwetsend of beledigend zijn.
Waarom ze dit nou een bierkratsessie noemen…?
De sfeer onder de tonpraters tijdens deze bierkratsessie is open en amicaal. De ervaring varieert. Waar de een al sinds het begin meedeed, mag de ander dit jaar voor het eerst een gooi doen naar de felbegeerde bokaal. Toch is die bokaal niet het belangrijkste. De lach van het publiek, dat is de grootste waardering.
Maar die lach is ook de grootste onzekerheid, want het publiek is de meest onvoorspelbare factor. Liggen ze de ene avond plat om een bepaalde grap, de volgende avond kan het doodstil blijven; de grootste nachtmerrie van een tonprater. “Het liefst wil je dan wegrennen,” aldus Luke de Keijzer.
Een voor een staan ze achter de geïmproviseerde katheder. De collega’s luisteren geconcentreerd. Waar een grap werkt, liggen ze dubbel. Bij een pijnlijke stilte trekt de spreker zelf de conclusie: “Deze kan er dus uit.”
Na iedere voordracht volgt de feedback, eerlijk en opbouwend. In de teksten wordt geschrapt en herschreven. Nieuwe inzichten en grappen worden toegevoegd.
Ieder krijgt een kwartier voor zijn of haar buut. Gemiddeld zijn dit vijftienhonderd woorden.
Niet alleen de tekst krijgt aandacht. Ook de presentatie, de manier van lezen en snelheid wordt beoordeeld. Het gesproken woord is niet de enige manier om de lachers op je hand te krijgen; een goed geplande pauze, een veelzeggende blik of gebaar kan de grap naar een hoger niveau tillen. Timing is cruciaal.
De organisatie weet het zeker: de 22e editie van Torenproat wordt een nieuw succes
Vaak begint een buut bij het bedenken van een naam voor de personage. Christian Roovers heeft soms het personage voor het jaar erop al in zijn hoofd.
Het schrijven van een buut gaat niet van de ene op de andere dag. De meeste tonpraters zijn er wel een jaar mee bezig, maar ook een oude grap wordt niet geschuwd. Zoals Bert Rijkers zegt: “Beter goed gejat, dan slecht verzonnen.”
Bram van Hulten krijgt hulp van familie en vrienden. Bij elke grap die ze maken, krijgt hij steevast de opdracht: “Schrijf maar op.”
Thieu van Berkel doet met een van zijn oude buuts mee buiten mededinging.
Voor Miriam van Drunen gaat het haar vuurdoop worden. Als lid van toneelvereniging Onderling Kunstgenot stond ze menigmaal op het podium, het brengen van een buut vindt ze echter superspannend. Dankbaar slurpt ze aanwijzingen, suggesties en aanvullingen van de andere tonpraters op.
De opkomst voor de voorverkoop in De Meander was minder groot dan voorgaande jaren. Het evenement valt in de meivakantie en voor menigeen is Torenproat, hoewel niet carnavalesk, een opwarmer voor het carnaval. Toch is de organisatie niet ontevreden. Ze hielden er al rekening mee en verwachten dat het volgend jaar op de gebruikelijke tijd wel weer aantrekt.
Entreekaarten zijn nog beschikbaar bij De Meander en bij Thuys. Kosten: €12,50
Mis het niet, de buuts beloven een gezellige avond uit.
